01.06.2022. » 09:17
Op-ed - Procesi i pajtimit - kujtimi i të pagjeturve!
Sa i përket Kosovës, zona ka qenë shumë e trazuar në 30 vitet e fundit, tensionet ndërmjet grupeve etnike në bashkësitë multietnike kanë ekzistuar dhe datojnë vite më parë. Periudha kaotike e luftës sjell, përveç humbjeve materiale, infrastrukturore dhe shumë humbje njerëzore, të cilat kanë një efekt të dëmshëm në të gjithë komunitetin multietnik. Më shumë se 3050 persona janë të zhdukur, civilë serb, shqiptarë, boshnjakë dhe romë, siq tregojnë statistikave. Pas luftës është formuar Komisioni për Persona të Pagjetur, si dhe Regjistrat e Personave të Pagjetur, i cili do të merret me hulumtimin, zbulimin dhe regjistrimin e personave të pagjetur në regjistër.
Sa i përket Kosovës, zona ka qenë shumë e trazuar në 30 vitet e fundit, tensionet ndërmjet grupeve etnike në bashkësitë multietnike kanë ekzistuar dhe datojnë vite më parë. Periudha kaotike e luftës sjell, përveç humbjeve materiale, infrastrukturore dhe shumë humbje njerëzore, të cilat kanë një efekt të dëmshëm në të gjithë komunitetin multietnik. Më shumë se 3050 persona janë të zhdukur, civilë serb, shqiptarë, boshnjakë dhe romë, siq tregojnë statistikave. Pas luftës është formuar Komisioni për Persona të Pagjetur, si dhe Regjistrat e Personave të Pagjetur, i cili do të merret me hulumtimin, zbulimin dhe regjistrimin e personave të pagjetur në regjistër.
Sipas mendimit tim, popullata civile e zhdukur është dëm kolateral i shkaktuar nga vërtetimi i (jo) pushtetit të anëtarëve të tjerë të bashkësisë multietnike. Janë 3 sfera në të cilat mund të ndahen humbjet e të zhdukurve:
1. Humbja e një anëtari të familjes;
2. Humbja e anëtarëve të një grupi etnik;
Si dhe sfera më e rëndësishme,
3. Humbje e njerëzve të pafajshëm dhe punë në dëm të ngritjes natyrore të gjithë kësaj zone.
Duhet të ndërgjegjësohet tek njerëzit se rrëmbimi dhe ekzekutimi i njerëzve nuk do të çojë në përshkallëzim të asnjë konflikti, qoftë fizik, luftarak, fetar apo të pabazë.
Të gjithë duhet të kenë parasysh se zhdukja e një personi cenon jo vetëm parimet morale, por edhe të drejtat dhe liritë e shpallura nga Konventa Evropiane për të Drejtat e Njeriut (NENI 1 Detyrimi për respektimin e të drejtave të njeriut, NENI 2 E drejta për jetë, NENI 3 Ndalimi i tortura, NENI 5) E drejta për liri dhe siguri, NENI 4. Ndalimi i skllavërisë dhe të tjera....)
Në praktikën e së drejtës sonë pozitive dhe pozitive ndërkombëtare, kjo çështje është gjithnjë e më e përfaqësuar. Proklamohen zgjidhje të ndryshme dhe konventa të ndryshme, të cilat ndalojnë çdo kërcënim të të drejtave themelore të jetës, përfshirë këtu edhe të drejtën për ekzistencë.
Fakti është se populli i Kosovës është i “dënuar” të jetojë së bashku, dhe se ata duhet të bashkëjetojnë dhe të bashkëpunojnë. Njerëzit e pafajshëm që janë zhdukur nuk kontribuojnë në këtë formë bashkëjetese apo pajtimit.
Siç u theksua më lart, ekziston një sërë ligjesh dhe konventash të miratuara (ku më e rëndësishmja është Konventa Ndërkombëtare për Mbrojtjen e të Gjithë Personave nga Zhdukja me Dhunë) që shpallin mbrojtjen kundër kërcënimit të lirive themelore; këto të drejta janë specifike në disa konventa sepse ato zbatohen vetëm për persona të caktuar (kryesisht për të mitur), ku puna e tyre e detyruar, prostitucioni, shfrytëzimi, rrëmbimi etj., janë të ndaluara shprehimisht. Kjo përmendet në Konventën për të Drejtat e Fëmijëve (UNICEF). Për të drejtën ndërkombëtare pozitive që rregullon këtë çështje, është e pashmangshme të përmendet Konventa e Hagës mbi Aspektet Civile të Rrëmbimit Ndërkombëtar të Fëmijëve të vitit 1980.
Çdo sjellje e një personi që rrezikon integritetin e një personi tjetër, si në fushën e sovranitetit të një shteti, ashtu edhe në arenën ndërkombëtare, është e dënueshme. Askush nuk duhet të rrezikojë ekzistencën e një personi, qenien e tij, qoftë fizikisht apo mendërisht. Mendoj se kjo çështje kërkon edhe më shumë vëmendje dhe akoma më shumë studim dhe përditësim të vazhdueshëm si në vendin tonë ashtu edhe në botë, sepse të gjithë jemi dëshmitarë që gjëra të tilla fatkeqësisht ende ndodhin.
Të pagjeturit duhet të jenë baza për pajtimin ndërmjet dy palëve; ata duhet të jenë një urë ndërmjet drejtësisë dhe pajtimit, një urë që do të bashkojë ndërgjegjjen dhe do të ndajë të keqen, që do të shërbejë si kujtesë e vuajtjes dhe kurrë nuk do të lejojë të ndodhë më e njëjta gjë.
Dhimbja që shkaktohet dhe mungesa e tyre realisht mund ta përjetojnë vetëm të afërmit, miqtë apo të njohurit e tyre, por të gjithë ne si qenie njerëzore duhet ta dimë atë dhimbje, atë mungesë dhe të mos lejojmë të ndodhë. Qëndrimi im personal është, kur shikoni gjendjen e përgjithshme të punëve, se të gjithë pjesëtarët e bashkësisë multietnike janë të dëmtuar në formën e personave të pagjetur dhe kjo duhet të jetë pika që do të çojë në pajtim.
Lajmet e fundit
