20.09.2024. » 05:52
#6 Optužnica protiv Momira Pantića i Žarka Zarića zbog ratnih zločina u opštini Istok - 1998/99
Suđenje protiv Momira Pantića i Žarka Zarića, optuženih za ratne zločine nad civilnim stanovništvom, počelo je u ponedeljak, 16.09.2024. godine, u sudu u Prištini.
Prema optužnici datiranoj na 01.09.2024., optuženi Momir Pantić i Žarko Zarić su optuženi da su počinili ratne zločine nad civilnim stanovništvom tokom 1998-1999. godine, u opštini Istok, u saradnji sa drugim pripadnicima srpskih policijskih snaga.
Ovaj slučaj vodi sudija Valon Kurtaj, dok tužilaštvo zastupa tužiteljka Ajše Ferati. Odbranu optuženih vode advokati Dejan Vasić i Nebojša Vlajić.
Na ročištu u ponedeljak (16.09.2024), nakon kratke konsultacije sa svojim klijentima, advokati odbrane su izjavili da ne postoje pravni uslovi za početak suđenja jer su optužnicu na srpskom jeziku primili tek u petak, dok njihovi klijenti nisu dobili optužbu ni na jednom od zvaničnih jezika Kosova.
Takođe, odbrana je zatražila dodatnu dokumentaciju, spise i dokazne materijale koji će se koristiti protiv njihovih klijenata.
Naglasili su da njihovi klijenti već godinu dana borave u pritvoru i da još uvek ne znaju za šta su tačno optuženi, te stoga ne mogu da se izjasne o krivici.
Prema rečima advokata Dejana Vasića, policija je sprovela istragu dok je njegov klijent bio u pritvoru, ali odbrana nije bila obaveštena o pravcu u kojem se vodi istraga, niti su advokati sarađivali sa policijom, niti su im dostavljeni dokazi koje su prikupili.
Branioci su izjavili da zbog ovih uslova nisu mogli da započnu suđenje, a pored toga, rok za moguće žalbe u ovom procesu bi počeo da teče.
Tužilaštvo je preuzelo obavezu da dostavi optužnicu i ostalu dokumentaciju iz ovog predmeta optuženima čim prevod bude završen.
Šta kaže optužnica?
Prema optužnici datiranoj na 01.09.2024., optuženi Momir Pantić i Žarko Zarić optuženi su da su tokom 1998-1999. godine, u opštini Istok, u saradnji sa drugim pripadnicima srpskih policijskih snaga, delovali u ozbiljnom kršenju pravila međunarodnog prava.
Prema optužnici, Momir Pantić, pod individualnom odgovornošću i komandnom odgovornošću kao načelnik Policijske stanice u Istoku, počinio je ubistva, mučenja, nečovečno postupanje, zastrašivanje, uništavanje imovine, masovne deportacije i etničko čišćenje civilnog stanovništva albanske nacionalnosti u opštini Istok.
Prema prvoj tački optužnice, u martu 1998. godine, u selu Lubozhdë, opština Istok, srpske policijske snage pod komandom optuženog Pantića sprovele su policijsku operaciju protiv porodice Pepaj, te su u ranim jutarnjim satima upali u naselje i izveli sve muškarce iz njihovih kuća, prebijajući ih i udarajući ih kundacima po različitim delovima tela.
Dalje, u optužnici se navodi da su iste osobe izvele muškarce na ulicu i naredile im da se naslone na zid u dvorištu kuće Afrima Pepaja, držeći ih na nišanu. Nakon što su razdvojili mlade od starih, starije su pustili, dok su povređene XH. P., I. P., SH. P., J. P., A. P., R. P., N. P. i SH. P., koji su bili mlađe dobi, ubacili u službena vozila i odveli ih u Policijsku stanicu u Istoku, gde su ih tukli i mučili na najnehumaniji način.
U drugoj tački optužnice, navodi se da su tokom marta 1988. godine u Istoku, pod vođstvom optuženog Pantića, napali automatskim oružjem građane koji su protestovali zbog masakra porodice Jašari u Prekazu.
Dalje, dok su demonstranti išli ka centru Istoka, policijske snage su ih opkolile, prvo zahtevajući da se protestanti raziđu, ali pošto je ovaj zahtev mirno ignorisan, nastavili su marš. Optuženi Momir Pantić, kao načelnik Policijske stanice u Istoku, izdao je naređenje na srpskom jeziku: "pucajte", i u tom trenutku policija je sprovela dato naređenje i počela da puca na demonstrante.
U optužnici se dalje navodi da je mnoge demonstrante pogodila paljba, pri čemu su R.M. i H.SH. teško ranjeni. Potom su demonstranti rasterani, a oni u teškom stanju zbrinuti su kod kuće ili u hitnoj pomoći.
Prema trećoj tački optužnice, 29.08.1998. godine u selu Šušić, opština Istok, policijske snage pod vođstvom optuženog Pantića, oko 06:00 ujutro, dok su članovi porodice Salihaj bili u svojoj kući, primetili su da im seno gori. Izašli su u dvorište da vide šta se događa, i primetili da su okruženi članovima srpske policije iz Policijske stanice u Istoku, koji su bili naoružani dugim cevima i oklopnim vozilima, i odmah otvorili vatru u pravcu kuće povređenog I.S.
Prema podacima tužilaštva, mnogi ljudi su ranjeni, a devet članova porodice Salihaj je ubijeno, dok su žene i deca prisiljeni da napuste kuću. Međutim, žrtva F.S. je odbila da napusti telo svog sina H. i ostala je kod kuće, dok je uveče policija naredila da se tela žrtava sahrane – što je i učinjeno 30.08.1998. godine.
Optužnica navodi da su tela žrtava I.S., SH.S., A.S., H.S., M.S., A.S., N.G. (nećak porodice Salihaj) sahranjena na seoskom groblju, dok sudbina F.S. nije bila poznata sve dok njeno beživotno telo nije pronađeno u selu Padalište.
U četvrtoj tački optužnice navodi se da su u jesen 1998. godine, u večernjim satima, u selu Lubozhdë, srpske policijske snage zlostavljale povređene S.K., G.M. i G.B., dok su se povređeni vraćali sa planine. Kada su stigli na mesto zvano "Dagić", zaustavila su ih četiri policajca iz Policijske stanice u Istoku, među kojima je bio i optuženi Žarko Zarić, naoružani dugim cevima i u uniformama srpske policije u plavim maskirnim odelima.
Dalje, u spisima se navodi da su ih prvo skinuli s traktora i položili na zemlju, a zatim su počeli da ih tuku i fizički muče, udarajući ih kundacima kalašnjikova i šutirajući ih po različitim delovima tela.
Prema spisima Tužilaštva, u jednom trenutku, optuženi Žarko Zarić je uhvatio povređenog S., podigao ga sa zemlje i prislonio ga uz traktor. U tom trenutku je prošao drugi traktor sa svetlima, i pošto je bilo mračno, povređeni je prepoznao lice optuženog i obratio mu se rečima: „Žarko, ti si!“ Zbog toga se optuženi Zarić razbesneo i stavio mu cev mitraljeza u usta, pri čemu mu je pocepao donju usnu s desne strane i povredio mu nepce, usled čega je žrtva počela da krvari iz usta. Nakon ovih fizičkih i mentalnih zlostavljanja, žrtve su puštene da nastave put kući.
Prema petoj tački optužnice, u martu 1999. godine, u selu Lubozhdë, srpske policijske snage, u kojima je bio optuženi Žarko Zarić, pod vođstvom optuženog Pantića, napale su naselje Pepaj. Prvo su otišli u kuću I. P., kome je naređeno da obavesti stanovnike da napuste svoje kuće u roku od 3-4 sata, pa su meštani bili primorani da napuste svoje domove i odu ka selu Studenica.
U optužnici se navodi da je A. P. ostao kod kuće, ali je nakon 2-3 nedelje napustio kuću i pridružio se ostalim članovima porodice, koji su boravili u selu Studenica, gde im je ispričao da su, dok je bio kod kuće sa I. i G., optuženi Zarić i još neki policajci došli do njihove kuće.
Prvo su A. i I. izveli iz kuće u dvorište, dok je G. ostao u kući. Zatim su optuženi Zarić i drugi policajci ušli u kuću, gde su u sobi, gde je boravio G., ubili G. i napustili kuću. A. i I. su se vratili u kuću i tada videli G.-a mrtvog, sa presečenim grlom.
U ovoj tački optužnice navodi se da su, dok su optuženi išli od kuće do kuće, pretraživali ih i zatim ih palili, pri čemu su ubijeni sledeći ljudi: A. P., G. P., A. P., B. D., starija žena iz porodice Qetin.
U šestoj tački optužnice navodi se da su krajem marta 1999. godine, u selu Vreniq, srpske policijske snage iz Policijske stanice u Istoku, pod vođstvom optuženog Pantića, naredile stanovnicima sela Vrenić da napuste svoje kuće i odu ka Albaniji. Međutim, većina stanovnika sela Vrenić sklonila se u planinu Starasela iznad sela Šušić, pošto su već mnogi stanovnici okolnih sela boravili tamo.
Dalje se u optužnici navodi da su, nakon nekoliko dana boravka na planini, 04.05.1999. godine, srpske policijske snage počele granatiranje sa obe strane Starasela doline, što je primoralo civile da se kreću ka Istoku kroz Djurakovac. Usput su videli kako celo selo Šušić gori, dok su ih svaki put, kada bi naišli na naoružane srpske snage, te snage maltretirale, brutalno tukle, a uzimali su im i novac i dragocenosti.
Dalje se navodi da je, blizu sela Landovica, kolona civila bila primorana da se vrati u Istok, ali nisu imali gde da odu jer su im sve kuće bile spaljene. Više od 700 ljudi smešteno je u osnovnu školu „Martin Camaj“ u selu Kovrage, gde su ostali oko 10 dana.
Sa druge strane, 04.06.1999. godine, oko 16 časova, prema podacima iz spisa Tužilaštva, iz automobila u pokretu pucano je na albanske civile koji su se nalazili u dvorištu ove škole, pri čemu je ubijen B. B., star 13 godina. Tokom boravka ovih civila u školi, posetio ih je Momir Pantić, koji ih je pitao da li u školi ima pripadnika OVK, dok su nakon nekoliko dana policajci iz Policijske stanice Djurakova naredili svim civilima koji su boravili u školi da napuste školu i nastave put ka Albaniji.
Prema sedmoj tački optužnice, 26.03.1999. godine, u selu Padalište, opština Istok, srpske policijske i vojne snage iz Policijske stanice u Istoku, pod vođstvom optuženog Pantića, prvo su opkolile selo Padalište, a zatim ga počele granatirati sa distance, uništavajući kuće i ubijajući mnoge civile.
Dalje se navodi da su policajci iz Policijske stanice u Istoku ušli u selo i pretraživali kuću po kuću, izbacujući civile iz njihovih domova. Kao rezultat ove operacije srpskih snaga, ubijeno je oko 19 članova porodice Imeri.
U osmoj tački optužnice navodi se da su 27.03.1999. godine, u selu Šušić, srpske policijske snage iz Policijske stanice u Istoku, pod vođstvom optuženog Pantića, naredile stanovnicima da napuste svoje kuće, i usled ovog naređenja, iz straha da će biti ubijeni, napustili su svoje domove i sklonili se na planinu blizu sela, gde su boravili nekoliko dana.
Dalje se navodi da su isti ljudi bili primorani da napuste to sklonište jer su im srpske vojne snage naredile da se presele ka Albaniji, te da su sve vreme dok su napuštali selo, srpske snage ove civile maltretirale i mučile.
U spisima se dalje navodi da su, po dolasku u Prizren, ove građane zaustavile srpske snage koje su ih vratile u Istok, gde su ih po dolasku zaustavile srpske policijske snage iz Policijske stanice u Istoku, pod vođstvom i naređenjem optuženog Pantića, i prvo ih smestili u skladište.
Dalje se kaže da su, nakon 2 ili 3 dana, smešteni u kuće porodice "Alušaj", a tada je povređena H. A., koja je bila trudna, 30.05.1999. godine rodila ćerku D. u veoma teškim životnim uslovima, i s velikim poteškoćama su opstali do kraja rata.
Prema devetoj tački ove optužnice, 1. aprila 1999. godine, u ranim jutarnjim satima, selo Cërce u opštini Istok bilo je poprište strašnog i nasilnog napada srpskih policijskih snaga iz Policijske stanice u Istoku, pod vođstvom optuženog Pantića, koji je delovao unutar bezbednosnih struktura, na način da je policijska jedinica ove stanice sprovela brutalnu akciju protiv porodice Rexhaj.
Tom prilikom, napad je započeo opsadom kuće I. R., a nakon osiguravanja opsade, policijske snage su preduzele nemilosrdnu i dobro isplaniranu akciju, ubivši šest nevinih članova porodice Rexhaj: K. R., Z. R., I. R., SH. R., kao i R. R., koji je patio od teških mentalnih problema.
Dalje, u ovoj tački se navodi da se nakon ubistva ovih članova porodice nisu zaustavili, već su zapalili kuću, ostavljajući tela žrtava da gore unutra kako bi prikrili zločine.
U desetoj tački se navodi da su 13. aprila 1999. godine, u selu Studenicë, srpske policijske snage iz Policijske stanice u Istoku, pod vođstvom optuženog Pantića, napale porodicu Lipaj, te da su nakon ulaska u selo, iz pravca sela Lubozhdë prema izvoru sela Vrelle, sistematski išli od kuće do kuće, proveravali i palili kuće, pri čemu su ostavili ukupno 14 civila albanske nacionalnosti mrtvih u kući sada pokojnog S. Z.
9 njih je identifikovano: F. L., -66 godina, S. L., -35 godina, L. L., -13 godina, S. L., -64 godine, Q. L., -15 godina, M. L., -13 godina, H. M., -69 godina, Nj. L., -14 godina, kao i S. Z., -85 godina, koji su tog jutra otišli u kuću da pripreme hleb za druge članove njegove porodice koji su se sklonili na obližnju planinu sa ostalim civilima.
Mislivši da su bezbedni, ove žene i deca odlučili su da se vrate kući kako bi pripremili hleb za ostale članove porodice, ali od tog dana ništa nije bilo poznato o sudbini ovih civila, sve dok 25.06.1999. godine njihova tela nisu pronađena mrtva u bunaru u dvorištu S. Z., od strane njihovih članova porodice, uz pomoć španskog KFOR-a, tela su izvučena iz bunara i identifikovana.
Prema jedanaestoj tački, 08. maja 1999. godine, u selu Staradran, srpske policijske snage iz Policijske stanice u Istoku, pod vođstvom optuženog Pantića, ubile su 15 civila albanske nacionalnosti, dok su 2 osobe ostale nestale.
U optužnici se navodi da su tog dana srpske policijske i vojne snage zadržale civilno stanovništvo ovog sela, prvo ih opljačkavši, a zatim razdvojivši muškarce od žena, i nakon kratkog vremena napale ih oružjem, ubivši ih u dvorištu povređenog gospodina E., otprilike 16 civila albanske nacionalnosti, koji nisu bili učesnici u oružanom sukobu.
Prema optužnici, ove žrtve su: D. G., H. E., N. E., M. E., M. E., SH. E., N. E., A. E., I. A., M. D., B. D., R. SH., G. I., B. M. i J. A., dok je šesnaesta osoba, N. E., preživela napad.
U optužnici se navodi da su tela ubijenih civila sahranjena u masovnoj grobnici, svi zajedno, od strane pripadnika romske zajednice, koji su po naređenju srpskih policijskih i vojnih snaga to obavili.
Prema dvanaestoj tački, 08. maja 1999. godine, srpske policijske snage, koje su delovale pod komandnom odgovornošću optuženog Pantića, kao načelnika Policijske stanice u Istoku, opkolile su selo Staradran, i kao rezultat ove akcije, stanovnici ovog sela su bili primorani da napuste svoje domove i pridruže se konvoju za Albaniju.
Međutim, kada su stigli u selo Zallq, zaustavile su ih srpske snage, koje su bile u maskirnim uniformama s crvenim trakama u rukama. Među njima su bili komandir Policijske stanice Djurakovac, Miloš Stojković, Ekrem Bajrović, Moma Salutić, kao i srpski policajci sa nadimkom "Banjaci".
Dalje se u optužnici navodi da su muškarce odvojili od njihovih porodica, i nakon te odvojenosti smestili ih u prodavnicu u selu Šalaj, dok su njihovim porodicama naredili da nastave ka Klini. Zadržali su ih u tom mestu do 17:00 časova, dok kasnije nisu kamionom odvezli oko 100 zarobljenika u zatvor Djurakovac, gde su prema njima okrutno postupali, tukući ih na smrt.
Prema optužnici, u zatvoru Djurakovac, povređene su ispitivala dvojica srpskih policajaca u civilu, među kojima je bio i optuženi Momir Pantić.
Prema trinaestoj tački, 19.05.1999. godine, selo Dubrava, opština Istok, tačnije zatvor Dubrava, paviljon "C" zatvora Dubrava, bombardovale su snage NATO-a, usled čega su poginula tri zatvorenika albanske nacionalnosti.
Odmah potom, srpske policijske snage, koje su bile pod komandom optuženog Pantića, kao načelnika Policijske stanice, došle su u zatvor Dubrava kako bi preuzele kontrolu nad situacijom. Zbog napada, zatvorski stražari su ostali izvan zidina zatvora, a zbog detonacije, neka vrata zatvorskih ćelija su se otvorila, dok su ostala vrata otvorili zatvorenici koristeći ono što su imali na raspolaganju i izašli u zatvorsko dvorište.
Dalje se kaže da su nakon prestanka bombardovanja, srpske snage, koje su bile sastavljene od stražara i specijalnih jedinica iz Policijske stanice u Istoku, ušle u zatvorske prostorije i primenile sistematsko nasilje. Optuženi Gavrilo Milosavljević je, sa ostalim članovima osoblja zaposlenim u zatvoru Dubrava, tukao zatvorenike na okrutan i nehuman način, fizički i mentalno zlostavljajući albanske zatvorenike bez ikakvog razloga, samo zato što su bili Albanci.
U optužnici se navodi da su NATO bombardovanja nastavljena 21. maja 1999. godine, kada su pogođeni paviljoni i druge prateće prostorije zatvora, osim sportske hale. Tom prilikom je ubijeno 18 albanskih zatvorenika, a desetine drugih su povređene.
Ujutro 22.05.1999. godine, stražari, naoružani srpski zatvorenici zajedno sa policijskim snagama i specijalnim jedinicama, koji su bili pod komandom Policijske stanice u Istoku, prvo su okupili albanske zatvorenike na sportskom terenu, postrojili ih prema zidu pod izgovorom prebrojavanja i premeštanja na sigurnije mesto.
Odmah nakon postrojavanja i podela u grupe, zatvorenici su primetili da sa leve i desne strane stražarske kuće izlaze stražari i uniformisani i naoružani srpski civili, koji su iz zidina zatvora počeli da pucaju na njih iz različitih vrsta oružja sa svih strana, dok su iza zidova zatvora bacali bombe na albanske zatvorenike. Neki od postrojenih zatvorenika uspeli su da pobegnu tako što su pali na zemlju.
Čim je počela pucnjava, zatvorenici su počeli da beže i skrivaju se po zgradama unutar i izvan zatvora, dok su se neki sakrili u bunare, ali su stražari, zatvorsko osoblje, zajedno sa paravojnim snagama i policijom, počeli da ih jure i ubijaju, skačući na njih i bacajući ručne bombe u bunare, gde su mnogi poginuli, a neki bili povređeni.
Dalje, u ovoj tački optužnice navodi se da je određeni broj zatvorenika uspeo da pobegne kotrljajući se na deo terena koji je bio niži od sportskog terena, gde su uspeli da se zaštite od pucnjave, neki iza gomile zemlje, odakle su se sklonili u podrum kuhinje. Neki zatvorenici su pobegli do obale, a neki su se sakrili u zatvorske objekte jer je snajperska vatra nastavljena iz drugih zatvora. Preživeli zatvorenici su počeli da izvlače ranjenike kako bi im pružili medicinsku pomoć, ali su srpski stražari i pripadnici stražarske službe s vremena na vreme nastavili da posmatraju i pucaju na njih iz snajpera, ubijajući druge zatvorenike.
Dalje, 24.05.1999. godine, optuženi Pantić je predvodio policajce Policijske stanice u Istoku, i pod njegovom komandom, ranjeni i zatvorenici su odvedeni iz zatvora Dubrava.
Prema četrnaestoj tački ove optužnice, srpske policijske snage iz Policijske stanice u Istoku, pod vođstvom optuženog Pantića, kidnapovale su žrtvu sa pseudonimom "A1", civilnog muškarca albanske nacionalnosti, i poslale ga u zatvor Gurakoc.
Isti je prvobitno ispitan od strane nekih službenika ove stanice u civilu, a tokom njegovog boravka u zatvoru nekoliko dana, odveli su ga neki pripadnici policije i odveli u poseban deo zatvorskog objekta, gde je bio seksualno zlostavljan.
Prema petnaestoj tački ove optužnice, srpske policijske snage iz Policijske stanice u Istoku, pod vođstvom optuženog Pantića, pozvale su žrtvu sa pseudonimom "B1" da se pojavi u Policijskoj stanici u Istoku radi ispitivanja.
Nakon što je stigla, prvo je ispitana, zatim fizički pretučena, a potom seksualno zlostavljana od strane jednog policajca iz te stanice, u prisustvu petorice drugih policajaca.
Prema šesnaestoj tački optužnice, policajci iz Policijske stanice u Istoku, zajedno sa pripadnicima policijskih i vojnih snaga Srbije i SRJ, pod vođstvom optuženog Pantića, učestvovali su u deportaciji, pljački i uništavanju imovine civilnog stanovništva albanske nacionalnosti.
Prvo se navodi da su prisilno proterali civilno stanovništvo iz njihovih kuća, idući od kuće do kuće, pri čemu su iselili stotine hiljada stanovnika iz njihovih domova u svim selima opštine Istok. Nakon odlaska stanovništva, prvo su opljačkali imovinu civila, a zatim zapalili svaku kuću u svakom selu opštine Istok, potpuno uništivši imovinu civilnog stanovništva. Oko 5 hiljada kuća je spaljeno, 260 ljudi je ubijeno, 19 žrtava su bila deca, a pričinjena je i velika materijalna šteta.
Time je optuženi Momir Pantić optužen za počinjenje ratnog zločina protiv civilnog stanovništva kao saizvršilac, prema Krivičnom zakonu bivše Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (u daljem tekstu "KZ SFRJ"), kao zakonu koji je bio na snazi u vreme izvršenja krivičnog dela, a koje je trenutno kvalifikovano kao zločin protiv čovečnosti.
Prema optužnici, optuženi Žarko Zarić i Momir Pantić optuženi su da su tokom 1998-1999. godine, u opštini Istok, u saradnji sa drugim pripadnicima srpskih policijskih snaga, delovali u kršenju pravila međunarodnog prava.
Prema optužnici, optuženi Žarko Zarić, u svojstvu policijskog službenika Policijske stanice u Istoku i kao izvršilac naređenja, počinio je ubistva, mučenja, nečovečno postupanje, zastrašivanje, uništavanje imovine, masovne deportacije i etničko čišćenje albanskog stanovništva u opštini Istok.
Prema optužnici, policajci Policijske stanice u Istoku, zajedno sa pripadnicima srpskih i jugoslovenskih policijskih i vojnih snaga, pod vođstvom optuženog Pantića i uz učešće optuženog Zarića, učestvovali su u proterivanju, pljački i uništavanju imovine civilnog stanovništva albanske nacionalnosti, na način da su prvo prisilno iselili civilno stanovništvo iz njihovih kuća.
Dalje se navodi da su išli od kuće do kuće, iseljavajući stotine hiljada stanovnika iz njihovih domova u svim selima opštine Istok, i nakon odlaska stanovništva, prvo su opljačkali imovinu civila, a zatim zapalili svaku kuću u svakom selu opštine Istok, potpuno uništivši imovinu civilnog stanovništva.
Kao rezultat toga, oko 5.000 kuća je spaljeno, 260 ljudi je ubijeno, 19 žrtava su bila deca, a pričinjena je i velika materijalna šteta.
Ovim delima, postoji osnovana sumnja da je optuženi Žarko Zarić, u saizvršilaštvu, počinio krivično delo ratnih zločina protiv civilnog stanovništva, prema Krivičnom zakonu bivše Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (u daljem tekstu "KZ SFRJ"), koji je bio na snazi u vreme izvršenja krivičnog dela, a koje je trenutno kvalifikovano kao "zločin protiv čovečnosti".
Najnovije vesti
