17.04.2025. » 14:53 | ACDC
Konferencija povodom predstavljanja analize istraživanja – „Glas jezika: Praćenje primene srpskog jezika u lokalnim institucijama“
Severna Mitrovica, 17. april 2025. – Nevladina organizacija Centar za zastupanje demokratske kulture (ACDC) organizovala je konferenciju povodom predstavljanja analize istraživanja sprovedenog u okviru projekta „Glas jezika: Praćenje primene srpskog jezika u lokalnim institucijama“. Cilj događaja bio je predstavljanje ključnih nalaza istraživanja o upotrebi srpskog jezika u lokalnim institucijama i otvaranje šire diskusije o sprovođenju jezičkih prava na Kosovu.
Panelisti na događaju bili su: Slaviša Mladenović – bivši poverenik za jezike, Skender Sadiku – predstavnik lokalne samouprave Severna Mitrovica i Andrea Todić – menadžerka projekta, NGO ACDC.
Na početku događaja, Andrea Todić predstavila je rezultate istraživanja koje je sprovedeno u Severnoj Mitrovici i Leposaviću, korišćenjem tri metodološke celine: Online anketa, Pet intervjua sa opštinskim službenicima, i Fokus grupe sa ukupno 40 ispitanika.
Ključni nalazi istraživanja:
-
Online anketa ukazala je na brojne prepreke u upotrebi srpskog jezika, uključujući nedostatak dokumentacije na srpskom jeziku u opštinskim institucijama, sudovima i kod notara. Takođe su primećeni nepotpuni prevodi na veb-sajtovima opština, dok u slučaju opštine Leposavić sajt uopšte ne postoji.
-
Fokus grupe su istakle ponašanje policijskih službenika kao jedan od najvećih problema – često odbijaju da komuniciraju na srpskom jeziku i izdaju kazne isključivo na albanskom jeziku.
-
Intervjui sa opštinskim službenicima pokazali su da znanje jezika nije uslov za zaposlenje, da ne postoje obuke o jezičkim pravima, a da se kao glavno sredstvo za prevod koristi Google Translate. Problemi se rešavaju ad hoc, bez sistemskog pristupa.
Preporuke istraživanja:
-
Dosledna primena Zakona o upotrebi jezika,
-
Zapošljavanje dvojezičnih službenika u skladu sa nacionalnom strukturom stanovništva,
-
Obavezni kursevi srpskog i albanskog jezika za sve zaposlene u javnim institucijama,
-
Uvođenje IT tima za podršku i automatizaciju prevoda,
-
Uvođenje oba jezika kao obaveznih predmeta u obrazovni sistem,
-
Jačanje prevodilačke podrške i digitalna dostupnost javnih servisa.
Analiza istraživanja dostupna je na veb-sajtu ACDC-a na srpskom, albanskom i engleskom jeziku.
- alb https://www.acdc-kosovo.org/publikacije/pub_1744778474.pdf
- srb https://www.acdc-kosovo.org/publikacije/pub_1744778448.pdf
- eng https://www.acdc-kosovo.org/publikacije/pub_1744778508.pdf
Odbornik u Severnoj Mitrovici, Skender Sadiku, naglasio je da postoje i pozitivni primeri – pojedini službenici koriste oba jezika, pomažu korisnicima i kolegama, dok lična volja i iskustvo zaposlenih doprinose efikasnijoj komunikaciji.
Bivši poverenik za jezike, Slaviša Mladenović, ukazao je na pogoršanje situacije na severu Kosova u odnosu na prethodne godine. Kao ključne probleme naveo je penzionisanje starijih dvojezičnih kadrova i nedostatak obuka za nove službenike.
U diskusiji sa publikom zaključeno je da se jezička prava nevećinskih zajednica, uprkos postojećem zakonodavnom okviru, u praksi često krše. Institucije nisu sistemski prilagođene dvojezičnosti, što dovodi do osećaja isključenosti i diskriminacije. Ipak, spremnost pojedinaca i postojeći pozitivni primeri pokazuju da su promene moguće uz adekvatnu institucionalnu podršku.
5
Najnovije vesti
