11.03.2021. » 13:23
OP - ED Lufta për drejtësi gjatë një pandemie
Pikërisht në këtë moment, kur të gjitha vendet e botës po luftojnë kundër pandemisë së virusit korona, dhe secili prej nesh po përpiqet të qëndrojë i shëndetshëm, ka pak që besojnë se ka diçka po aq të rëndësishme sa shëndeti i njeriut. Në lidhje me këtë, ekziston një thënie që "ata që nuk presin drejtësi, nuk kanë të drejtë të zhgënjehen". Sepse diçka po aq e rëndësishme është drejtësia!
Pikërisht në këtë moment, kur të gjitha vendet e botës po luftojnë kundër pandemisë së virusit korona, dhe secili prej nesh po përpiqet të qëndrojë i shëndetshëm, ka pak që besojnë se ka diçka po aq të rëndësishme sa shëndeti i njeriut. Në lidhje me këtë, ekziston një thënie që "ata që nuk presin drejtësi, nuk kanë të drejtë të zhgënjehen". Sepse diçka po aq e rëndësishme është drejtësia!
Si një shoqëri që ka përqafuar parimet dhe vlerat evropiane në fushën e sundimit të ligjit dhe shtetit të së drejtës, qasja e barabartë në drejtësi dhe e drejta për një gjykim të drejtë duhet të respektohen në raste urgjente, përfshirë pandemitë.
Në lidhje me kufizimet në të drejtat e individëve nga ekzekutivi, sekretarja e përgjithshme e Këshillit të Evropës, Marija Pejçinoviq Buriq, tha: “Ndërsa virusi merr tragjikisht jetën e njerëzve, ne duhet, pa marrë parasysh se çfarë, ta parandalojmë atë nga shkatërrimi i plotë i jetës sonë - kuptimi ynë se kush jemi, çfarë vlerësojmë dhe të drejtat që i përkasin çdo evropiani. Kjo është arsyeja pse është e nevojshme të koordinohen përgjigjet e shteteve, të shkëmbehen përvoja të suksesshme dhe të ndihmojnë njëri-tjetrin në luftën për shërim më të shpejtë. Për atë arsye, gjyqtarët, prokurorët, avokatët, si dhe profesorët e Fakultetit të Drejtësisë, kanë për detyrim të kujtojnë vazhdimisht të gjitha institucionet përkatëse se pajtimi me ligjin gjatë një pandemie kërkohet nga qytetarët dhe përfaqësuesit e institucioneve kompetente dhe zyrtarët publikë.
Kur bëhet fjalë për komunitetin tonë, gjyqësori po bënë përpjekje të mëdha për të siguruar qasje të barabartë në drejtësi për anëtarët e të gjitha grupeve etnike, sepse gjykatat në Kosovë aktualisht veprojnë vetëm në procedura urgjente - paraburgimi gjyqësor, dhuna në familje dhe raste të tjera urgjente në përputhje me ligji. Gjykatat e të gjitha instancave në Kosovë i kanë kufizuar aktivitetet e tyre të zakonshme dhe me një numër minimal operacional të punëtorëve përpiqen të sigurojnë qasje në drejtësi për të gjithë qytetarët, dhe bazuar në vendimin e Këshillit Gjyqësor të Kosovës nr. 53/20 e 15 Marsit 2020.
Këshilli Prokurorial i Kosovës veproi në mënyrë të ngjashme, kur vendosi të zvogëlojë aktivitetet e tij dhe autorizoi Kryeprokurorin e Shtetit për të emëruar prokurorë dhe personel administrativ të cilët do të veprojnë në raste urgjente dhe të jenë në dispozicion 24 orë në ditë, në përputhje me afatet ligjore.
Nëse kësaj i shtojmë mungesën e zakonshme të komunikimit midis gjykatave dhe prokurorisë, ne po përballemi me një numër të madh të seancave të shtyra, kohë të humbur në mënyrë të pakthyeshme dhe dëmtime që do të paguhen nga askush tjetër por nga taksapaguesit.
Megjithëse qytetarët shpesh nuk e shohin këtë, sistemi i drejtësisë përpiqet të ruajë integritetin dhe pavarësinë e tij për shkak të sfidave të shumta në lidhje me respektimin e të drejtave të njeriut dhe të pakicave gjatë një gjendje të jashtëzakonshme të shkaktuar nga një pandemi dhe ruan të drejtat e garantuara nga Kushtetuta, ligji dhe EKLJP-ja.
Në kohë të tilla, Kushtetuta dhe ligjet shpesh harrohen pikërisht kur respektimi i tyre më i rreptë është i nevojshëm për të siguruar barazinë e qytetarëve në kërkimin e drejtësisë dhe të drejtën për një gjykim të drejtë.
Nuk është keq të kujtojmë se e drejta për një gjykim të drejtë sigurohet nga neni 31 i Kushtetutës së Kosovës, si dhe neni 6 i Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut, e cila është shumë e njohur për avokatët, dhe i referohet mbrojtjes së pozicioneve procedurale të palëve, si në procedurat civile ashtu edhe në ato penale.
Neni 6 integron një fushë shumë më të gjerë të të drejtave që nuk mund të revokohen ose kufizohen, pavarësisht nëse gjendja e jashtëzakonshme është shkaktuar nga një pandemi ose një katastrofë natyrore.
Sot, kur gjithçka shtyhet, në krahasim me "të drejtën e garantuar për një gjykim brenda një kohe të arsyeshme", nuk duhet të tolerojmë një fshirje të pafund të lëndëve për zgjidhje, por të gjejmë mekanizma efektivë brenda juridiksionit gjyqësor në mënyrë që çdo gjyqtar, prokuror ose kursant në sistemi gjyqësor ndjek pa kompromis dispozitat e Kushtetutës, zgjidhjet ligjore dhe anëtarët e EKLJP-së, sepse padrejtësia së pari zhvillohet në rrethana të jashtëzakonshme për të cilat ne nuk e dimë se kur do të ndalet.
Autor:
Branko Šaponjić
Branko Šaponjić është i angazhuar në punë shkencore dhe aktualisht është duke punuar në një temë master në Departamentin e Historisë dhe Drejtësisë, Fakulteti i Drejtësisë të Universitetit të Prishtinës.
Lajmet e fundit
