26.05.2022. » 13:49
Op-ed - Njeriu nuk mund të falë vetëm atë që nuk di!
“Pajtimi i vërtetë nuk është asnjëherë i lirë, sepse bazohet në falje, e cila është e shtrenjtë. Falja përsëri varet nga pendimi, i cili bazohet në njohjen e veprave të këqija, e kështu në zbulimin e së vërtetës. Njeriu nuk mund të falë atë që nuk e di.”- Desmond Tutu
“Pajtimi i vërtetë nuk është asnjëherë i lirë, sepse bazohet në falje, e cila është e shtrenjtë. Falja përsëri varet nga pendimi, i cili bazohet në njohjen e veprave të këqija, e kështu në zbulimin e së vërtetës. Njeriu nuk mund të falë atë që nuk e di.”- Desmond Tutu
Kosova, një territor i vogël i të ashtuquajturit “Ballkani Perëndimor”, prej vetëm 10.908 kilometrash katrorë, territor i lagur në gjak, luftime, sekrete, persekutime, kujtime të 1.647 personave të tjerë të zhdukur. Shumica e të zhdukurve janë civilë të cilët nuk kanë lidhje me konfliktin e armatosur, serb, shqiptarë, romë, gra, burra, fëmijë, baballarë, djem dhe vajza janë të zhdukur. Pse? Si mund të ecim përpara ne si shoqëri pa një përgjegjje të pyetjes PSE? 1647 familje jetojnë në errësirë prej 24 vitesh. Si pjesë e njërës prej atyre familjeve, a mund t'i ftoj të gjithë të bashkohen? A kam të drejtë të them se harrojmë nëse jemi serbë, shqiptarë apo romë për një qëllim më të lartë? Le të mos harrohet kurrë, të zbulohet e vërteta, të dënohen krimet dhe të mbizotërojë drejtësia.
Komisionet për të vërtetën dhe pajtimin janë themeluar si në Serbi ashtu edhe në Kosovë. Paanshmëria, pavarësia, komplementariteti, pjesëmarrja, janë vetëm disa nga parimet që përbëjnë bazën e këtyre komisioneve. Fatkeqësisht, Komisioni në Serbi nuk ka filluar fare punën e tij, ndërsa koncepti i Komisionit në Kosovë është iniciuar nga institucionet, edhe pse ideja është që një komision i tillë të bëhet në bashkëpunim me komunitetet, OJQ-të, avokatët, aktivistët e të drejtave të njeriut. Ndikimi i organizatave të shoqërisë civile dhe shoqatave të viktimave dhe familjeve të tyre është vendimtar për punën e komisioneve të së vërtetës. Suksesi dhe pranimi i komisioneve varet nga forca, ndikimi, kontributi, lobimi, dokumentacioni dhe bashkëpunimi i tyre. Megjithatë, kjo marrëdhënie shpesh rëndohet me tensione të ndryshme. Së pari duhet tejkaluar tensionet, bashkimi i familjeve të viktimave, mundësimi i bisedës, bashkëpunimi, suksesi i Komisionit, nëse dikujt i intereson kjo, varet nga bashkëpunimi i familjeve të viktimave. Ndoshta është Komisioni që mund të bëhet një platformë për pajtim. Një platformë që do të na bashkonte të gjithëve, për të luftuar, për të mos u dorëzuar, për të zgjuar drejtësinë, e cila prej kohësh është në një gjumë të thellë. Sa i përket drejtësisë, vitet e fundit është folur shumë për drejtësinë tranzicionale. Për të kujtuar, drejtësia tranzicionale fokusohet në sfidat me të cilat përballen shoqëritë në tranzicion kur kanë të bëjnë me trashëgiminë e shkeljeve masive të të drejtave të njeriut. Politikanët, këtu shpesh përdorin nocionin e drejtësisë tranzicionale në fjalimet e tyre për një të ardhme më të mirë dhe më të ndritshme që nuk është e mundur pa u ballafaquar me të kaluarën. Për fat të keq, gjithçka mbetet vetëm në fjalime pompoze në të cilat përdoren fjalë “të mëdha”, në praktikë fatkeqësisht nuk zbatohet asgjë. Ne, si familje të viktimave jemi të vetëdijshëm se nuk ka asnjë formulë magjike për t'u ballafaquar me të kaluarën e shënuar nga shkelje masive dhe sistematike të të drejtave të njeriut. Çdo shoqëri duhet - dhe do të - zgjedhë rrugën e vet. Studimi i përvojave kombëtare dhe ndërkombëtare zvogëlon gjasat që shoqëritë në tranzicion të përsërisin gabimet që nuk mund t'i përballojnë. Dhe siç tha dikur filozofi i madh Friedrich Nice, "E ardhmja u përket atyre që e kujtojnë të kaluarën më gjatë dhe më të largët!" Le të mos harrojmë kurrë për hir të së ardhmes sonë dhe të fëmijëve tanë dhe kujtimin e njerëzve tanë të dashur, të cilëve u vodhën jetët e të tjerëve për arsye krejtësisht të gabuara. Le të luftojmë së bashku që zëri ynë të dëgjohet, të fitojë e vërteta, të bashkohemi pavarësisht se cilit Zot i lutemi dhe çfarë gjuhe përdorim.
U bëjë thirrje 1647 familjeve të bashkohen, u bëjë thirrje të luftojmë së bashku, që drejtësia të fitojë, që të mos harrohen kot jetët e humbura të njerëzve tanë. Në fund të fundit, pa marrë parasysh se në cilën anë jemi, qëllimi është i njëjti: të zbardhet e vërteta, të dënohen krimet dhe të mbizotërojë drejtësia!
Lajmet e fundit
