13.03.2021. » 21:59
OP - ED Sfidat dhe vështirësitë e praktikës ligjore në Kosovë
Kosova, si një shtet i ri, shtet i ligjit, përballet me sfida dhe vështirësi të shumta. Nga përfundimi i luftës e deri më sot, është duke u punuar në ndërtimin e një sistemi ligjor modern të bazuar në të gjitha vendeve të Evropës Perëndimore. Si pjesë e ish-Jugosllavisë, Kosova vazhdon të kultivojë këtë qasje normative-ligjore për rregullimin dhe përshkrimin e akteve juridike pothuajse identike me të gjitha shtetet e ish-Jugosllavisë.
Kosova, si një shtet i ri, shtet i ligjit, përballet me sfida dhe vështirësi të shumta. Nga përfundimi i luftës e deri më sot, është duke u punuar në ndërtimin e një sistemi ligjor modern të bazuar në të gjitha vendeve të Evropës Perëndimore. Si pjesë e ish-Jugosllavisë, Kosova vazhdon të kultivojë këtë qasje normative-ligjore për rregullimin dhe përshkrimin e akteve juridike pothuajse identike me të gjitha shtetet e ish-Jugosllavisë.
Kur bëhet fjalë për sfidat dhe vështirësitë e praktikës ligjore, unë do të doja të filloja me organizimin e gjykatave në Kosovë. Unë e konsideroj një risi të shkëlqyeshme që për sa i përket juridiksionit funksional, gjykatat janë të ndara në Gjykata Themelore, të Apelit dhe Gjykata Supreme, ndryshe nga ndarja e mëparshme (Komunale, e Qarkut, e Apelit dhe e Lartë). Kjo risi nga viti 2012 është e rëndësishme sepse Kosova është një vend relativisht i vogël për nga gjeografia, dhe nuk ka nevojë për ish gjykata të Qarkut (tani më i Lartë në vendet e rajonit) dhe ajo që ishte vendosur dikur nga Gjykata e Qarkut tani është në departamentet e domenit që funksionojnë brenda Gjykatave Themelore (Departamenti për Krime të Rënda dhe Departamenti për të Mitur).
Sa i përket Gjykatës së Apelit, ekziston vetëm një në Kosovë, në Prishtinë, por një departament në Mitrovicë kohët e fundit ka filluar të funksionojë, më saktësisht, Gjykata e Apelit në Prishtinë, me departamentin në Mitrovicë, ku themelimi i këtij departamenti ndikon shumë në efikasitetin e procedurave. Gjykata e Apelit nuk mund të arrijë që, duke respektuar parimet e efikasitetit të procedurës, ajo vepron shpejt në të gjitha çështjet në ankesat kundër vendimeve të Gjykatave Themelore, edhe pse edhe me këtë risi nuk mund të mburremi me vendimmarrjen jashtëzakonisht të shpejtë të Gjykatës së Apelit, por hapja e një departamenti në Mitrovicë është sigurisht një veprim i shkëlqyeshëm. Gjykata Themelore në Prishtinë dallohet me një tipar të veçantë në lidhje me gjykatat e tjera, përkatësisht me tre departamentet që funksionojnë brenda kësaj gjykate, përkatësisht Administrata (Gjykata Administrative), Ekonomike (Gjykata Tregtare) dhe Departamenti Special, i cili kohët e fundit mori përsipër juridiksionin për të vepruar në çështjet për krimet më të rënda sipas aktakuzave të Prokurorisë Speciale.
Aktualisht, ekziston një nevojë e madhe për "ndarje" të Gjykatës Administrative (më saktësisht departamenti administrativ i Gjykatës Themelore në Prishtinë), pra nevoja për të themeluar të paktën një ose dy departamente më shumë të kësaj gjykate në Kosovë, sepse është pothuajse e pamundur për një Gjykatë Administrative (edhe në një vend të vogël është Kosova) të zgjidh të gjitha mosmarrëveshjet administrative. Unë e di nga përvoja që duhen të paktën një-dy vite për të zgjidhur një mosmarrëveshje administrative në Kosovë. Zgjidhja ideale mund të jetë që ky Departament Administrativ të themelojë dy departamente më të ndara territoriale, të cilat kështu do të lehtësonin punën e Gjykatës Administrative në Prishtinë, kështu që p.sh. një departament të zgjidh mosmarrëveshjet administrative për zonat e Gjykatave Themelore të Mitrovicës dhe Pejës, dhe departamenti tjetër për rajonin e Gjykatave Themelore të Ferizajt dhe Prizrenit. Çdo gjë tjetër do të ishte ende nën juridiksionin e Gjykatës Administrative në Prishtinë.
Për më tepër, ajo që për mendimin tim e imponon veten si problem i praktikës ligjore në Kosovë është ekzistenca dhe puna e Agjencisë Kosovare të Privatizimit (AKP) dhe Agjencisë së Kosovës për Krahasimin dhe Verifikimin e Pasurive. Sigurisht, këto janë arritje të administratës së UNMIK-ut, por nga pikëpamja ligjore, këtyre dy agjencive u është dhënë mundësia të vendosin sikur të ishin gjykata, jo agjenci, vendimet e tyre janë përfundimtare, dhe nuk mund të kundërshtohen rregullisht procedurat, por vetëm para dhomave speciale të Gjykatës Supreme të Kosovës (Dhoma e Posaçme për AKP-në dhe Dhoma e Posaçme për AKKVP-në). Kushdo që ka pasur ndonjëherë nevojën për të mbrojtur të drejtat e tij para këtyre agjencive do të dijë për çfarë po flas. Këto janë vendime që shpesh janë diskriminuese, joprofesionale dhe shpesh të një natyre politike, sesa ligjore.
Një nga çështjet e ndezura të praktikës juridike në Kosovë është çështja e harmonizimit të përkthimeve të ligjeve dhe akteve nënligjore në Kosovë në lidhje me versionet në gjuhën serbe dhe shqipe.
Neni 5 i Kushtetutës së Kosovës garanton barazinë e përdorimit të gjuhës, si dhe Ligjin për Përdorimin e Gjuhëve, por pyetja është nëse kjo barazi është thjesht një “shkronjë në letër” apo a zbatohet vërtet? Nëse shikojmë Ligjin për Procedurën Civile ose Ligjin për Pronën dhe të Drejtat e Tjera, do të kemi një pasqyrë të qartë të faktit se edhe pas gati një dekade që nga hyrja në fuqi e këtyre ligjeve, tekstet e ligjeve në gjuhën serbe nuk kanë qenë të përkthyera si duhet dhe si të tilla krijojnë hapësirë për interpretim dhe zbatim të pabarabartë të së njëjtës. Kur flasim për këtë, duhet të përmend që nuk është çështje e gabuar përkthimin e gjinisë, numrit, rënies ose gabime të vogla teknike, por një përkthim i gabuar i fjalive të plota, artikujve, dhe po ashtu instituteve ligjore, kështu që lind pyetja domosdoshmërisht kur me tekstin "e kundërt" të të njëjtit ligj, ato vijnë "para gjykatës", cili version (ose versionin e kujt) do të zbatojë gjykata si të vlefshëm?
Predrag Miljkovic
Avokat
Predrag Miljkovic ushtron profesionin e avokatit dhe ofron ndihmë juridike falas që nga Prilli 2019, pasi të ketë dhënë provimin e jurisprudencës ai do të fillojë praktikën e tij juridike dhe do të themelojë Zyrën e Avokatisë "Miljkovic" në Mitrovicën e Veriut.
Lajmet e fundit
