17.04.2025. » 14:54 | ACDC
Konferencë për prezantimin e analizës së hulumtimit – “Zëri i gjuhës: Monitorimi i përdorimit të gjuhës serbe në institucionet lokale”
Mitrovicë e Veriut, 17 prill 2025 – Organizata joqeveritare Qendra për Avokimin e Kulturës Demokratike (ACDC) organizoi një konferencë për të prezantuar analizën e hulumtimit të realizuar në kuadër të projektit “Zëri i gjuhës: Monitorimi i përdorimit të gjuhës serbe në institucionet lokale”. Qëllimi i ngjarjes ishte prezantimi i gjetjeve kyçe të hulumtimit mbi përdorimin e gjuhës serbe në nivel lokal dhe nxitja e një diskutimi më të gjerë për zbatimin e të drejtave gjuhësore në Kosovë.
Panelistët ishin: Slaviša Mladenović – ish-komisioner për gjuhët, Skender Sadiku – përfaqësues i vetëqeverisjes lokale në Mitrovicën e Veriut, dhe Andrea Todić – menaxhere e projektit, OJQ ACDC.
Në fillim të ngjarjes, Andrea Todić prezantoi rezultatet e hulumtimit të realizuar në Mitrovicën e Veriut dhe Leposaviq, duke përdorur tri metoda: Anketa online, Pesë intervista me zyrtarë komunalë, Grupe fokusi me gjithsej 40 pjesëmarrës.
Gjetjet kryesore:
-
Anketa online tregoi pengesa të shumta në përdorimin e gjuhës serbe, përfshirë mungesën e dokumenteve në gjuhën serbe në institucionet komunale, gjykata dhe tek noterët. U vërejtën përkthime të paplota në faqet zyrtare të komunave, ndërsa në rastin e Leposaviqit, mungon faqja e internetit.
-
Grupet fokusi theksuan si problem madhor sjelljen e zyrtarëve të policisë, të cilët shpesh refuzojnë të komunikojnë në gjuhën serbe dhe shqiptojnë gjoba vetëm në gjuhën shqipe.
-
Intervistat me zyrtarë komunalë treguan se njohja e gjuhës nuk është kusht për punësim, nuk ka trajnime për të drejtat gjuhësore dhe për përkthime përdoret kryesisht Google Translate. Problemet zgjidhen në mënyrë ad hoc, pa një qasje sistematike.
Rekomandimet e hulumtimit:
-
Zbatim i vazhdueshëm i Ligjit për përdorimin e gjuhëve,
-
Punësimi i zyrtarëve dygjuhësh në përputhje me përbërjen etnike të popullsisë,
-
Kurse të detyrueshme të gjuhës serbe dhe shqipe për të gjithë punonjësit në institucionet publike,
-
Krijimi i një ekipi IT për mbështetje dhe automatizim të përkthimeve,
-
Përfshirja e të dyja gjuhëve si lëndë të detyrueshme në sistemin arsimor,
-
Forcimi i mbështetjes për përkthim dhe qasje digjitale në shërbimet publike.
Analiza e plotë është e qasshme në ueb-faqen e ACDC-së në gjuhën serbe, shqipe dhe angleze.
- alb https://www.acdc-kosovo.org/publikacije/pub_1744778474.pdf
- srb https://www.acdc-kosovo.org/publikacije/pub_1744778448.pdf
- eng https://www.acdc-kosovo.org/publikacije/pub_1744778508.pdf
Këshilltari Skender Sadiku theksoi shembujt pozitivë, ku disa zyrtarë përdorin të dyja gjuhët dhe ndihmojnë qytetarët dhe kolegët, ndërsa përvoja dhe vullneti personal ndikojnë në komunikim më efektiv.
Ish-komisioneri për gjuhët, Slaviša Mladenović, theksoi përkeqësimin e situatës në veri të Kosovës krahasuar me vitet e kaluara, duke përmendur pensionimin e stafit dygjuhësh dhe mungesën e trajnimeve për kuadro të reja.
Gjatë diskutimit me publikun u konkludua se, megjithëse ekziston korniza ligjore, të drejtat gjuhësore të komuniteteve joshumicë shpesh nuk respektohen në praktikë. Institucionet nuk janë të përshtatura sistematikisht për dygjuhësi, duke krijuar ndjenjë përjashtimi dhe diskriminimi. Megjithatë, përkushtimi i individëve dhe shembujt pozitivë tregojnë se ndryshimi është i mundur nëse ekziston mbështetje institucionale konkrete.
Lajmet e fundit
